Služba za Školsku higijenu Instituta za zdravlje i sigurnost hrane Zenica (INZ) prva je i jedinstvena služba u Bosni i Hercegovini, koja obavlja preventivne i promotivne aktivnosti prema učenicima i studentima u dvanaest općina i gradova Zeničko-dobojskog kantona (ZDK).
Njima je obuhvaćeno više od 40.000 učenika u 213 osnovnih, 37 srednjih škola, te osam fakulteta, odnosno svih 258 aktivnih školskih objekata u ovom kantonu.
Više vrsta pregleda
U prošloj kalendarskoj godini (2021.) pregledan je vid kod 6.975 učenika, a njih 499 (7,2 posto) je upućeno na dodatne pretrage i kontrolu specijaliste. Od 2013., kad se ovi pregledi obavljaju, ukupno je pregledano 54.246 učenika, od kojih je kod njih 4.918 otkriven neki problem (9,1 posto).
U prošloj godini 7.459 učenika osnovnih škola je kontrolisalo sluh, a poteškoće su pronađene kod njih 89 (1,2 posto). Od 2013. ukupno je pregledano 31.594 učenika, a “pozitivno” je bilo 681 (2,2 posto).
U pregledu lokomotornog sistema (kičma, stopala), lani je pregledano 11.237 učenika, a na dalje pretrage i kontrole je upućeno čak njih 2.021 (18 posto). Ovi pregledi se obavljaju od 2015. i do sada je pregledano 36.864 učenika, a potencijalni problemi su detektirani kod njih 5.352 (14,5 posto).
– Samo u protekloj godini naši timovi su proveli 188 radnih dana u školama, i to uporedo u više projekata. Opis djelatnosti je nemoguće pobrojati, a kamoli opisati. Između ostalih, timovi Službe za školsku higijenu rade preventivne preglede i skrining za rano otkrivanje poremećaja vida, sluha i lokomotornog sistema učenika u osnovnim i srednjim školama, antropometrijska mjerenja tjelesne visine, tjelesne mase, obima struka i obima kukova, ističe načelnik Službe doc.dr. Nino Hasanica.
Timovi ove Službe obavili su i uzimanje 46 uzoraka hrane iz školskih kuhinja, te 442 uzorka vode iz školskih objekata, dok je ispitivanje čistoće površina i predmeta pomoću “AccuPoint” briseva, sa edukacijom osoblja obavljeno na čak 1.004 lokacije u protekloj godini.
– Skrining vida i skrining sluha se obavljaju u 2. i 8. razredu osnovne škole, skrining lokomotornog sistema (LMS) u u 2. i 6. razredu osnovne, te prvom razredu srednje škole, a mjerenje količine hemoglobina u krvi u 6. razredu osnovne, te 1. razredu srednje škole, ističu u INZ.
Posebna pažnja protekle dvije godine posvećuje se biosigurnosnim mjerama, kao i općoj higijeni površina u školama, u kontekstu pandemije COVID-19, na čemu je ostvarena neprekidna, doslovno 24-satna koordinacija i kontakt sa školama.
– Ova služba je primjer kako se ostvaruje “partnerstvo u zdravlju” između različitih organizacija i institucija. Iako smo pratili, odobravali i učestvovali u dinamici aktivnosti, broj, obuhvat, kao i značaj aktivnosti ove Službe dolazi do izražaja kad se “poslože” na godišnjem nivou. Mogu samo reći da sam sretan da imamo jednog ovakvog ozbiljnog partnera kao što je INZ u djelovanju, a iz godine u godinu se pokazuje da je njihovo vizionarstvo da budu pioniri ovakvog angažmana u BiH, imalo smisla i značaja, prije svega kad je zdravlje i prevencija bolesti učenika u pitanju, naglasio je ministar za obrazovanje, nauku, kulturu i sport u Vladi ZDK Spahija Kozlić.
U svakom kutku Kantona
Prvi čovjek Službe ističe i zanimljiv podatak da su timovi ove službe u jednoj godini prešli u terenskim zadacima jedan i po obujam Planete Zemlje oko Ekvatora (65.397 kilometara), dok je to, poređenja radi, u deceniji njihovog postojanja više od razdaljine između Zemlje i Mjeseca (409.709 km).
– U registru aktivnosti samo u jednoj godini, koja je dodatno ograničena i periodom školske godine, ali i našim drugim poslovima “u sjedištu”, imamo više od hiljadu pojedinačnih aktivnosti i zadataka bukvalno u svakom naseljenom mjestu u Kantonu. Nama posebno zadovoljstvo predstavlja kontinuirani rast prosječne ocjene našeg rada, koje nam u anonimnoj anketi ustanove dodjeljuju. Ona je za prošlu godinu bila 4,84, dok je srednja ocjena pedagoga, nastavnog i drugog osoblja bila 4,91, ističe Hasanica.
U Službi za školsku higijenu kažu da osim sa resornim ministarstvom za škole i fakultete, blisku saradnju svakodnevno ostvaruju i sa Ministarstvom zdravstva, te Ministarstvom unutrašnjih poslova (MUP ZDK), sa kojim realiziraju više projekata edukacije i prevencije.
