Regionalna ekonomska integracija članica CEFTA-e je od suštinskog značaja za izgradnju prosperitetnih ekonomija koje će podsticati trgovinu, konkurentnost i investicije i pripremiti preduzeća i građane regiona za članstvo u Evropskoj uniji (EU). Uspostavljanje i uzajamno priznavanje programa Ovlaštenih privrednih subjekata (AEO), kao prvog programa zasnovanog na povjerenju i međusobnom priznavanju dostizanja evropskih standarda, ima veliku stratešku vrijednost za privrede CEFTA-e. Ovo podstiče regionalnu, kao i integraciju u EU, ocijenjeno je na konferenciji Regionalne AEO Asocijacije u Beogradu, na kojoj su se okupili predstavnici Carina i privrednici koji posluju na Zapadnom Balkanu i u okvirima CEFTA-e. Konferencija je dio redovnog dijaloga o daljoj perspektivi programa Ovlaštenih privrednih subjekata (AEO), i njegovog uticaja na prosperitet ekonomija Zapadnog Balkana i CEFTA-e.
Konferenciju Regionalne Asocijacije Ovlaštenih privrednih subjekata (AEO) pod nazivom „Unaprjeđenje AEO programa u regionu – Prihvatanje kulture digitalnih podataka za stalna poboljšanja, poboljšanu transparentnost, ojačano partnerstvo i otpornost”, otvorila je Tanja Bošković, menadžerica projekta u GIZ-u, koja je navela da je ovaj događaj važan za proslavu već ostvarenih dostignuća i pobjeda, ali i za procjenu izazova u vođenju Programa Ovlaštenih privrednih subjekata (AEO) širom svijeta, kao i za zajedničko istraživanje mogućnosti za veći nivo olakšavanja trgovine u regionu. „Ovi programi se stalno evaluiraju širom svijeta, koristeći podatke za poboljšanje inputa i fokusiranje na poboljšanje programa. Za unaprjeđenje programa i za uvođenje kulture podataka u ovaj sektor, učešće privatnog sektora je ključno, ali da bismo krenuli dalje, oslanjamo se na efikasnije javno-privatne konsultacije i korištenje znanja oba sektora” , naglasila je.
Nj. E. Emanuele Žiofre, ambasador i šef Delegacije Evropske unije u Srbiji je istakao da je regionalna ekonomska integracija suštinski element u obezbjeđivanju budućeg prosperiteta regiona Zapadnog Balkana i vitalni element integracije u Evropsku uniju. „Ovo će pomoći regionu na brojne načine, uključujući jačanje ekonomskog rasta, privlačenje investicija, poboljšanje obrazovanja i mogućnosti zapošljavanja”, ocijenio je on.
Žiofre je podsjetio da Evropska unija finansira projekat koji je posvećen njegovanju odnosa između poreskih vlasti i privrednih subjekata, čime se podstiču brže carinske kontrole i inspekcije, što je ključ za veću regionalnu ekonomsku integraciju.
Nj. E. Anke Konrad, ambasadorica Savezne Republike Njemačke u Srbiji je ocijenila da Berlinski samit pokazuje posvećenost podršci integraciji regiona i njegovom napredovanju ka Evropskoj uniji (EU). „Implementacija programa Ovlaštenih privrednih subjekata (AEO) je od suštinskog značaja za sprovođenje prioriteta regionalne ekonomske integracije za dovođenje privreda CEFTA-e na jedinstveno evropsko tržište“, navela je ona. „Vidimo to kao veoma naprednu inicijativu za ispunjavanje kriterija za bržu i bezbjedniju trgovinu, zasnovanu na propisima koji treba da stvore predvidiv ambijent za poslovanje i pripreme privrede CEFTA da krenu naprijed, ka članstvu u EU“, naglasila je Konrad.
Branko Radujko, generalni direktor Uprave carina Srbije je kazao da je danas, kad je svijet suočen sa velikom neizvjesnošću i kada je snabdijevanje najvažnijim robama otežano, veoma važno da se carinski postupci odvijaju brzo i bezbjedno. „Prioritetni zadaci Uprave carina Srbije su efikasni i transparentni carinski postupci, uz jednak tretman za sve učesnike, efikasna naplata uvoznih dadžbina, odlučnost u sprovođenju zakona i borbi protiv krijumčarenja, odnosno digitalizacija carinskih postupka i carinske administracije u cjelini. U Srbiji posluje 47 kompanija koje su nosioci statusa Ovlaštenog privrednog subjekta (AEO) jer ispunjavaju najviše profesionalne i bezbjednosne standarde koje taj status zahtijeva. Biće ih sigurno još. U okviru inicijative Otvoreni Bakan pokrenuli smo međusobno priznavanje AEO certifikata i otvoreni smo u tom smislu prema svim drugim partnerima”, istakao je direktor Uprave carina Branko Radujko.
Vladimir Bajić, generalni direktor Uprave carina Crne Gore je istakao da crnogorski privredni subjekti posluju najčešće sa kompanijama u regionu i da je sljedeća aktivnost koju Crna Gora namjerava da pokrene validacija AEO u skladu sa Odlukom CEFTA Sekretarijata, kako bi imaoci AEO statusa uživali povlastice i u CEFTA ugovornim stranama. „Tek tada, nakon međusobnog priznavanja AEO programa, kompanije mogu ostvariti prave benefite, posebno ako sarađuju sa kompanijama u regionu koje takođe imaju ovaj status. Primarni cilj unaprjeđenja AEO programa je sigurnost lanca snabdijevanja, odnosno da svi učesnici u međunarodnoj trgovini, kao što su proizvođači, izvoznici, prevoznici, zastupnici, držaoci skladišta, uvoznici… imaju ovaj status, što je u ovom regionu izvodljivo postići. Na taj način kompanije se uključuju u siguran lanac snabdijevanja koji vodi ka unaprjeđenju društvene odgovornosti nacionalne ekonomije, a samim tim doprinosi u borbi protiv svih oblika nelegalnih aktivnosti“, ocijenio je on.
Nina Drakić, članica Upravnog odbora Komorskog investicionog foruma Zapadnog Balkana je istakla da je jačanje saradnje i partnerstva carinskih uprava i poslovne zajednice posebno važno za unaprjeđenje i pojednostavljenje carinskih formalnosti radi boljeg povezivanja tržišta CEFTA-e, u cilju smanjenja troškova poslovanja i povećanja konkurentnosti ovih privreda. „Privredni rast zavisi od dobrog zakonodavnog i formalnog okvira, ali možda još više od pratećih dobro uspostavljenih operativnih procedura koje treba da ispuni svaka privredna djelatnost. Puna primjena AEO statusa uz obezbjeđivanje svih koristi koje on pruža i uzajamno priznavanje statusa u svim CEFTA članicama oslobodila bi privredne subjekte u zemljama korisnicama plaćanja do jedne četvrtine operativnih troškova“, dodala je ona.
Danijela Gačević, predstavnica CEFTA Sekretarijata je naglasila da je u agendi Ovlaštenih privrednih subjekata postignuto mnogo. „Nakon usklađivanja programa Strana sa pravilima EU i njihove uspješne procjene, trenutno postoji veliki broj kompanija koje bi mogle imati koristi od priznanja u CEFTA-i. Još uvek se čeka potvrda Zajedničkog komiteta i nadamo se da će strane pronaći zajednički jezik i obezbijediti da se potencijalne koristi pretvore u stvarnost”, istakla je Gačević.
Tijana Stefanović, predsjednica regionalne AEO Asocijacije je ocijenila da funkcionalni AEO programi u regionu sa opipljivim benefitima pružaju priliku za značajan razvoj trgovine i ekonomija čitavog CEFTA regiona. „Uloga AEO Asocijacije je da, povezivanjem javnog i privatnog sektora, unaprijedi partnerstvo između vlada i vladinih organizacija i biznisa i približi ih u ostvarenju zajedničkog cilja: jačanje regionalne ekonomske saradnje i približavanje EU, kroz efikasne i funkcionalne AEO programe, Međusobne ugovore o priznavanju, siguran i bezbjedan lanac trgovine i partnerstvo i povjerenje između biznisa, carinskih uprava i drugih vladinih organizacija u CEFTA članicama“, naglasila je Stefanović.
Tokom dvodnevne konferencije, na veliki broj tema koje se tiču unaprjeđenja saradnje administracija u regionu i kompanija zarad poboljšanja uslova za trgovinu u okvirima CEFTA-e, govorili su visoki predstavnici Carina iz regiona, kompanija koje su stekle prestižni AEO status, kao i predstavnici novoformirane regionalne AEO Asocijacije. Pored toga, okupljeni su imali priliku da prvi put čuju iskustva Carina Evrope i svijeta i AEO udruženja (Brazil, Peru, SAD).
Konferenciju Regionalne AEO Asocijacije podržao je Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) koji u ime Evropske Unije (EU) i Njemačkog Saveznog ministartsva za ekonomsku saradnju i razvoj (BMZ) sprovodi projekat “Podrška regionalnoj ekonomskoj integraciji”.
