Početak avgusta, a na osnovu fenoloških opažanja koje već duži vremenski period provodi Institut za zdravlje i sugurnost hrane Zenica na prisutnost invazivne, korovske i izuzetno alergene biljke ambrozije (Ambrosia artemisiifolia L.), utvrđen je početak njene cvatnje odnosno polinacije.
Ambrozija je kao što je poznato korovska, jednogodišnja toploljubiva biljka koja klija i niče u aprilu i maju mjesecu, bez posebnih zahtjeva za staništem zbog čega i nosi epitet veoma invazivne biljne vrste, može narasti i do 1,5 m u visinu pri čemu producira i u atmosferu ispušta nekoliko miliona polenovih zrna.
Njena polenova zrna imaju dobre aerodinamičke osobine, zbog čega se vazdušnim strujama mogu prenositi na veliku udaljenost.Polen ambrozije je jedan od najjačih poznatih alergenata, a sluznica organa za disanje je kontaktno mjesto gdje polen ambrozije kod osjetljivih osoba pokreće alergijsku reakciju.Kao manifestacija alergijskog stanja kod osjetljivih osoba može doći do crvenila očiju, suzenja, peckanja i žarenja u predjelu očiju, zapušenja nosa, svraba nosa, kihanja, kašlja, piskanja u prsima, otežanog disanja, astme kao i drugih manifestacija na koži i probavi.
Radi praćenja i izvještavanja o prisutnosti alergenih polena i spora u zraku tokom godine, Institut za zdravlje i sigurnost hrane Zenica, započeo je sa projektom Monitoringa polena i spora za područje Zeničko-dobojskog kantona i šire. Uzorkovanje ili hvatanje polena i spora vrši se po metodologiji koja je standardizirana i istovjetna u svim zemljama Evrope i to uzorkivačem, najnovijim modelom tipa Hirst 2010 italijanskog proizvođača Lanzoni Italija kojeg je Institut tokom ove godine nabavio i instalirao sa ciljem pružanja pravovremnih informacija osobama alergičnim na polen
Uređaj usisava 10 L zraka u minuti, što približno odgovara ljudskom disanju, odnosno aparat u toku 24 sata usisa 14,4 m3 zraka. Čestice koje budu usisane u aparat, prvenstveno polenova zrna i spore lijepe se na prozirnu plastičnu traku premazanu silikonom.Traka je pričvršćena na bubanj aparata koji se pokreće satnim mehanizmom te napravi jedan krug za sedam dana.
Nakon obrade i pripreme mikroskopskog preparata, pregledavanjem pod svjetlosnim mikroskopom pristupilo se identifikaciji i brojanju polenovih zrna tako da je u periodu od 29.07 do 05.08. evidentirano prisustvo ispod 10 polenovih zrna ambrozije po m3 vazduha što se karakteriše kao niska koncentracija. Pored prisustva polenovih zrna ambrozije evidentirano je i prisustvo polena biljne vrste pelina (Artemisia), koprive, bokvice i dr. takođe u niskim koncentracijama.
Utvrđeno stanje broja i vrste polenovih zrna u potpunosti odgovara trenutnoj fenofazi rasta i razvoja pomenutih biljnih vrsta kao i atmosferskim prilikama u naznačenom periodu uzorkovanja.
S obzirom na stabilizaciju vremenskih prilika u narednom periodu, više sunčanih dana, što za sobom povlači i daljnje otvaranje cvjetova alergenih biljaka i otpuštanje polena u zrak za očekivati je povećanje koncentracije polena po m3 vazduha o čemu će Institut blagovremeno izvještavati stanovništvo.
